Lác đồng tiền: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị chuẩn

Ngày đăng: 20/10/2025 17:20:36 GMT+7

Lác đồng tiền là một dạng nấm da thường gặp, gây ra những mảng tròn đỏ, ngứa ngáy khó chịu và dễ lan rộng nếu không được điều trị đúng cách. Với bài viết này, Sebamed sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân gây bệnh, dấu hiệu nhận biết cũng như các phương pháp điều trị hiệu quả, an toàn và hạn chế tái phát.

Lác đồng tiền là gì?

Lác đồng tiền (hay còn gọi là lác da, nấm da, hắc lào) là một bệnh nhiễm trùng da phổ biến do nấm Dermatophyte gây ra, được đặt tên theo hình dạng đặc trưng của các tổn thương giống như những vòng tròn nhỏ hình đồng xu. Đây là một nhiễm trùng nấm nông ảnh hưởng đến da, thường biểu hiện dưới dạng các mảng tròn, có vảy với viền đỏ nổi và trung tâm trong hơn. Tuy nhiên, khác với các loại nấm da khác thì lác đồng tiền chỉ ảnh hưởng đến lớp sừng của da, không xâm lấn sâu các mô dưới da. 

Lác đồng tiền là gì?
Lác đồng tiền là gì?

Lác đồng tiền có những đặc điểm nổi bật sau: 

  • Hình dạng đặc trưng: Tổn thương có dạng vòng tròn hoặc bầu dục, với viền đỏ nổi rõ ràng và trung tâm có thể bình thường hoặc hơi sạm màu.
  • Tính lan tỏa: Bệnh có thể xuất hiện tại một điểm rồi lan rộng ra xung quanh hoặc xuất hiện đồng thời nhiều ổ khác nhau trên cơ thể.
  • Triệu chứng ngứa: Hầu hết các trường hợp đều có triệu chứng ngứa, từ mức độ nhẹ đến dữ dội.
  • Khả năng lây nhiễm: Bệnh có thể lây truyền từ người sang người, từ động vật sang người hoặc qua tiếp xúc với đồ vật bị nhiễm.

Nhìn chung, lác đồng tiền có thể xảy ra ở bất kỳ ai, kể cả trẻ sơ sinh, nhưng phổ biến nhất ở thanh niên. Tình trạng này thường xuất hiện nhiều hơn ở những khu vực có khí hậu và môi trường nóng ẩm, nơi tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển và lan truyền. Theo các nghiên cứu dịch tễ học, nam giới có xu hướng mắc bệnh nhiều hơn nữ giới, đặc biệt ở các dạng lác bẹn và lác chân.

Mặc dù lác đồng tiền không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng bệnh có thể gây ra những ảnh hưởng đáng kể:

  • Với trường hợp bị nặng, các bạn sẽ bị ngứa dữ dội gây khó chịu, mất tập trung và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
  • Tác động tiêu cực đến tâm lý và tự tin của người bệnh, đặc biệt khi lác đồng tiền xuất hiện ở vùng da dễ nhìn thấy khiến nhiều bạn thấy tự ti. Ngoài ra, việc trị lác đồng tiền cũng không thể nhanh, cần một thời gian nhất định mới có thể khỏi hoàn toàn.
  • Nguy cơ lây nhiễm cho người xung quanh nếu không được điều trị đúng cách.
  • Có thể dẫn đến nhiễm trùng thứ phát nếu bệnh nhân gãi nhiều tạo tổn thương da.

Phân loại lác đồng tiền theo vị trí mọc trên cơ thể

Lác đồng tiền được phân loại chính xác dựa trên vị trí xuất hiện của tổn thương trên cơ thể. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết các loại lác đồng tiền phổ biến để các bạn theo dõi được dễ hiểu hơn.

Loại lác Vị trí Dấu hiệu đặc trưng Nhóm tuổi hay gặp Yếu tố nguy cơ
Lác thân mình (Tinea corporis) Ngực, lưng, bụng, vai, cánh tay.

Xuất hiện các mảng tròn có viền đỏ nổi, có vảy nhỏ và kèm theo ngứa.

Mọi lứa tuổi

Khả năng lây nhiễm cao khi tiếp xúc với người/vật nuôi bị nhiễm, môi trường ẩm ướt hoặc người bệnh suy giảm miễn dịch.

Lác da đầu (Tinea capitis) Da đầu, tóc. Mảng da đầu bong tróc kèm theo tóc gãy, rụng thành từng mảng. Da đầu có thể viêm, sưng, ngứa và đau nhẹ. Chủ yếu trẻ em 3-14 tuổi Mắc cao khi vệ sinh kém, môi trường sống tập thể hoặc có người mắc xong bị lây.
Lác bẹn (Tinea cruris) Bẹn, mông, đùi trong.  Mảng đỏ hình bán nguyệt, có viền rõ ràng, kèm theo cảm giác ngứa dữ dội. Nam giới trưởng thành Nguy cơ cao khi bạn thường xuyên ra mồ hôi nhiều (như hoạt động thể thao), mặc đồ bó sát, béo phì.
Lác chân (Tinea pedis) Kẽ ngón chân, lòng bàn chân, gót chân. Da vùng bị lác trắng, mềm ở kẽ ngón, da nứt nẻ, bong tróc, có cảm giác ngứa, rát. Mọi lứa tuổi Môi trường ẩm ướt, đi giày kín nhiều, ra mồ hôi chân, đi chung giày dép. 
Lác móng (Tinea unguium) Móng tay, móng chân Móng đổi màu vàng/nâu, có thể bị dày sừng, dễ giòn, gãy nhưng không đau. Da dễ bị bong tróc.  Người lớn, người già Khi bạn bị chấn thương móng mà không vệ sinh tốt hoặc tuổi cao hoặc mắc các bệnh nền, suy giảm miễn dịch như tiểu đường, ung thư,…
Lác râu (Tinea barbae) Vùng râu, ria mép Viêm nang lông với các nốt mụn mủ, đỏ sưng, râu bị gãy rụng. Nam giới trưởng thành Cạo râu thường xuyên, tiếp xúc thường xuyên với động vật và vệ sinh kém.

Khi đi khám với bác sĩ, mỗi loại lác có những đặc điểm riêng biệt giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác. Bác sĩ sẽ dựa vào các đặc điểm như:

Về hình thái tổn thương:

  • Lác thân mình có hình tròn điển hình nhất
  • Lác bẹn thường có hình bán nguyệt, không lan sang bìu
  • Lác chân có thể có nhiều hình thái khác nhau: dạng kẽ ngón, dạng giày tất, dạng mụn nước

Về mức độ viêm:

  • Lác do nấm từ động vật (zoophilic) thường viêm nhiều hơn
  • Lác do nấm từ đất (geophilic) có thể gây viêm nặng
  • Lác do nấm từ người (anthropophilic) thường viêm ít hơn

Về tính lây nhiễm:

  • Lác da đầu và lác thân mình ở trẻ em rất dễ lây
  • Lác chân và lác bẹn cũng có tính lây nhiễm cao
  • Lác móng ít lây nhiễm hơn nhưng khó điều trị.
Phân loại lác đồng tiền theo vị trí mọc trên cơ thể chi tiết.
Phân loại lác đồng tiền theo vị trí mọc trên cơ thể chi tiết.

Nguyên nhân bị lác đồng tiền

Nhiễm nấm lác đồng tiền

Các chủng vi nấm thuộc nhóm Dermatophytes, bao gồm Trichophyton, Epidermophyton và Microsporum, là các loại chính nguyên nhân gây bệnh lác đồng tiền. Ba chi nấm này có đặc điểm chung là khả năng tiết ra enzyme keratinase để phân hủy keratin – protein chính cấu tạo nên da, tóc và móng.

Dòng Trichophyton có các chủng vi nấm phổ biến gây lác đồng tiền:

  • T. rubrum: Nguyên nhân phổ biến nhất gây lác chân, lác móng, lác bẹn
  • T. mentagrophytes: Thường gây lác chân dạng mụn nước, lác móng
  • T. tonsurans: Nguyên nhân chính gây lác da đầu ở trẻ em
  • T. violaceum: Gây lác da đầu, phổ biến ở một số vùng địa lý

Dòng Microsporum có các chủng vi nấm phổ biến gây lác đồng tiền:

  • M. canis: Lây từ chó, mèo, gây lác da đầu và lác thân mình ở trẻ em
  • M. persicolor: Gây lác da đầu, lác thân mình
  • M. gypseum: Lây khi tiếp xúc với đất, có thể gây viêm nặng

Dòng Epidermophyton, phổ biến nhất là nấm E. floccosum gây lác bẹn, lác chân, không gây lác da đầu.

Bị lây lác da từ môi trường xung quanh

Các bạn có thể sẽ lây lác đồng tiền qua các con đường là:

  • Lây truyền từ người sang người: Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất trong cộng đồng. Nấm có thể truyền qua việc tiếp xúc trực tiếp da người bệnh, sử dụng chung đồ dùng cá nhân như khăn tắm, quần áo, giày dép,.. Dễ lây hơn khi bạn sống trong môi trường tập thể như ký túc xá, trại hè, quan hệ tình dục (đối với lác bẹn)
  • Lây truyền từ động vật sang người: Việc các bạn tiếp xúc với vật nuôi bị nhiễm nấm bằng cách ôm ấp, vuốt ve hoặc chạm vào lông là nguyên nhân phổ biến cho việc bị lác da, đặc biệt là các loài động vật chó, mèo,…nhiễm nấm lác.
  • Lây truyền từ đất sang người: Như đã giới thiệu trên, có một số loại nấm sống trong đất có thể gây bệnh khi tiếp xúc trực tiếp với đất nhiễm nấm, làm vườn không đeo găng tay bảo hộ hoặc chơi trên đất bẩn,….
Các bạn có thể bị lây lác đồng tiền (hắc lào) trong môi trường sinh hoạt chung.
Các bạn có thể bị lây lác đồng tiền (hắc lào) trong môi trường sinh hoạt chung.

Vệ sinh cá nhân kém

Đôi khi do việc vệ sinh cá nhân kém như không tắm, gội đầu thường xuyên, gội đầu và tắm không sạch hết xà phòng…. Hoặc do thói quen mặc quần áo không thấm hút mồ hôi và thói quen mặc đồ bó sát tạo điều kiện ẩm ướt thuận lợi cho sự phát triển của nấm. Kết hợp với điều kiện như cơ thể thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, vận động nhiều mồ hôi là ít thay quần áo, mặc đồ ẩm ướt, nên càng dễ sinh lác da.

Đối với lác chân là thì có thể do tác động của việc ra mồ hôi chân nhiều, đi giày kín, … mà ít vệ sinh chân, tất.

Suy giảm miễn dịch

Nhiều trường hợp bị lác đồng tiền khi hệ miễn dịch yếu, chẳng hạn như những người mắc bệnh suy giảm miễn dịch như HIV hoặc AIDS, tiểu đường… có nguy cơ cao mắc bệnh và khó điều trị hơn.

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết lác da

Khi da bị nhiễm nấm dermatophyte, các bào tử nấm sẽ bám vào bề mặt da thông qua các protein đặc hiệu. Trong điều kiện thuận lợi, bào tử nảy mầm tạo thành sợi nấm. Nấm tiết enzyme keratinase phân hủy keratin để lấy dinh dưỡng. Đồng thời, hệ miễn dịch phản ứng tạo ra các triệu chứng viêm đặc trưng. Theo đó, nấm sẽ phát triển theo hướng xuyên tâm, tạo hình vòng đặc trưng.

Theo cơ chế đó, các triệu chứng điển hình của lác đồng tiền, nấm hình tròn trên da là các vết nổi mẩn đỏ và xuất hiện nhiều mụn nước nhỏ mọc thành hình đồng tiền. Tổn thương da có những đặc điểm sau:

  • Hình dạng: Các mảng tròn hoặc bầu dục, kích thước từ vài mm đến vài cm
  • Viền tổn thương: Có viền đỏ nổi rõ ràng, hoạt động, đôi khi có mụn nước nhỏ
  • Mẩn đỏ: Có thể xuất hiện ở một phần da của cơ thể sau đó lan sang các khu vực khác như mặt, cổ, ngực hoặc bẹn. Bắt đầu từ một điểm nhỏ, rồi mở rộng theo hình xuyên tâm. Có thể xuất hiện nhiều ổ đồng thời và ổ cũ có thể lành trong khi ổ mới vẫn phát triển.
  • Trung tâm: Thường trong hơn, có thể bình thường hoặc hơi sạm màu
  • Bề mặt: Có vảy mỏng, khô hoặc ẩm ướt tùy vào vị trí và mức độ viêm

Bệnh nhân ngứa, đặc biệt là vào ban đêm hoặc sau khi tiếp xúc với nước nóng, gây khó chịu cho da bị thương. Mức độ ngứa có thể từ nhẹ đến dữ dội, thường. Việc gãi có thể giảm ngứa nhưng cũng gây ra các tổn thương da và làm lan rộng ra vùng da khác.

Ngứa nhiều khiến bạn cào, gãi gây xước và làm vỡ các mụn nước. Điều này có thể gây ra mụn mủ vàng và mụn nước phồng rộp trên da bị lác đồng tiền, có thể để lại sẹo trên da sau khi lành.

Ngứa là một trong những triệu chứng nổi bật khi bị lác đồng tiền trên da.
Ngứa là một trong những triệu chứng nổi bật khi bị lác đồng tiền trên da.

Phân biệt lác đồng tiền với các bệnh da khác

Lác đồng tiền có thể nhầm lẫn với:

  • Chàm tiền xu: Không có viền rõ ràng, thường đối xứng.
  • Vẩy nến: Có vảy bạc dày, hiện tượng “giọt sáp”.
  • Viêm da tiếp xúc: Có liên quan đến tiếp xúc chất kích ứng.
  • Bệnh Lyme: Dạng phát ban đỏ, lan rộng, có hình vòng hoặc hình mắt bò.
  • U hạt vòng (Granuloma Annulare): Viêm da mãn tính, lành tính, không ngứa, đặc trưng bởi các sẩn hoặc mảng nhỏ màu đỏ, vàng hoặc màu da, thường có hình vòng với phần giữa phẳng hoặc lõm xuống, chủ yếu xuất hiện ở tay, chân và các khớp.

Việc nhận biết chính xác triệu chứng giúp bạn có thể tự chăm sóc ban đầu và quyết định thời điểm thích hợp để tìm kiếm sự trợ giúp y tế chuyên nghiệp.

Cách trị lác đồng tiền khoa học

Sau khi đi khám và được chẩn đoán là bị lác đồng tiền bởi các bác sĩ da liễu, các bạn sẽ có các hướng điều trị sau:

Dùng thuốc trị lác đồng tiền theo chỉ định bác sĩ

Tùy vào tình trạng, loại lác đồng tiền, mức độ nặng nhẹ mà bác sĩ sẽ kê thuốc bôi ngoài da cho các bạn điều trị. Với các bạn bị nhẹ, có thể chỉ cần bôi thuốc không cần kê đơn như Clotrimazole 1% (Canesten), Ketoconazole 2% (Nizoral cream), Terbinafine 1% (Lamisil), Econazole, Miconazole… với cách dùng là bôi 2 lần/ngày, tiếp tục dùng thêm 1-2 tuần sau khi tổn thương biến mất để tránh tái phát.

Nhưng với trường hợp nặng, thì các bạn có thể sẽ cần thuốc bôi nồng độ hoạt chất cao hơn kê theo toa, kèm theo đó là thuốc uống theo toa.

Tuân thủ theo phác đồ điều trị và sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Tuân thủ theo phác đồ điều trị và sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Giữ vệ sinh sạch sẽ

Để điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát bệnh lác, cần tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc chăm sóc. Trước hết, vùng da bị lác phải được giữ khô thoáng thường xuyên vì môi trường ẩm ướt là điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển và sinh sôi.

Tuyệt đối không được gãi vào vùng da bị bệnh vì hành động này không chỉ làm tổn thương da mà còn khiến mầm bệnh lây lan sang các vùng khác trên cơ thể. Việc vệ sinh cá nhân cũng cực kỳ quan trọng – tất cả quần áo, khăn tắm, chăn mền cần được giặt sạch và phơi khô hoàn toàn, dưới ánh nắng mặt trời. Trong một số trường hợp, các bạn nên ủi nóng để tiêu diệt hoàn toàn các bào tử nấm còn sót lại.

Để tránh lây nhiễm chéo, không nên dùng chung bất kỳ vật dụng cá nhân nào với người khác. Đặc biệt cần lưu ý không sử dụng các loại thuốc bôi có chứa corticoid như Gentrisone hay Cortibion vì những chất này có thể ức chế miễn dịch tại chỗ, tạo điều kiện cho nấm phát triển mạnh hơn và làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Tránh lạm dụng thuốc corticoid

Một sai lầm phổ biến khác là tự ý sử dụng thuốc bôi chứa corticoid để điều trị lác mà không có sự tư vấn của bác sĩ. Mặc dù corticoid có thể giúp giảm ngứa và viêm tạm thời, nhưng việc sử dụng không đúng cách lại rất dễ gây ra biến chứng nghiêm trọng gọi là “nấm bội nhiễm corticoid”. Trong tình trạng này, corticoid sẽ ức chế hệ miễn dịch tại chỗ, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển mạnh mẽ hơn, lan rộng ra diện tích lớn và thâm nhập sâu hơn vào da. Kết quả là bệnh không những không được cải thiện mà còn trở nên dai dẳng, khó điều trị và có thể để lại những biến chứng lâu dài về da.

Cách phòng ngừa tránh tái phát lác đồng tiền

Vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Giữ vệ sinh, tắm rửa mỗi ngày, vệ sinh da thường xuyên, đặc biệt trong những ngày oi bức khi các bạn hoạt động nhiều và đổ mồ hôi sẽ giúp cơ thể luôn sạch sẽ, không tạo môi trường lí tưởng cho nấm phát triển.

Bên cạnh đó, giữ vệ sinh môi trường sống bằng cách thường xuyên giặt giũ quần áo, thay chăn gối, ga trải giường để loại bỏ tác nhân gây bệnh lác đồng tiền. Điều này đặc biệt quan trọng vì nấm có thể tồn tại lâu trên các vật dụng và dễ dẫn đến tái nhiễm.

Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống để tránh lây lan và tái phát lác đồng tiền.
Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống để tránh lây lan và tái phát lác đồng tiền.

Lựa chọn trang phục và đồ dùng phù hợp

Để hạn chế việc tái phát nấm lác đồng tiền thì các bạn không mặc quần áo ẩm, ướt vì môi trường ẩm ướt là điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển. Mặc quần áo rộng rãi, thấm hút tốt mồ hôi để giúp da luôn khô thoáng và thoải mái.

Một điểm nữa là các bạn tuyệt đối không mặc chung quần áo, dùng chung đồ dùng cá nhân của người khác vì đây là con đường lây truyền chính của bệnh lác đồng tiền. Dù sống trong môi trường tập thể, có nhiều hoạt động tiếp xúc nhiều thì các bạn cũng chú ý không chia sẻ các vật dụng cá nhân như là khăn tắm, quần áo, giày dép để tránh lây bệnh.

Điều trị đồng thời với thú cưng

Các bạn cũng nên kiểm tra và điều trị thú cưng (nếu có) vì động vật cũng có thể là nguồn lây truyền nấm, đặc biệt là chó và mèo, là hai động vật quen thuộc với nhiều gia đình, được ôm ấp, vuốt ve nhiều.

Không chỉ giữ vệ sinh thú cưng, các bạn cũng cần nâng cao kiến thức phòng bệnh lác đồng tiền cho tất cả mọi người, nhất là trẻ em để trẻ hiểu được tầm quan trọng của việc vệ sinh và không tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ. Cũng như là khi có các dấu hiệu xuất hiện thì sẽ nhanh chóng phát hiện và đưa đi khám bác sĩ kịp thời, tiến hành điều trị khi mới nhiễm, bị lác đồng da nhẹ.

Lác đồng tiền tuy là một bệnh da liễu phổ biến không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại gây khó chịu, mất thẩm mỹ và dễ tái phát nếu không điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu đặc trưng, kết hợp với điều trị khoa học bằng thuốc kháng nấm và chăm sóc da đúng cách là chìa khóa để kiểm soát bệnh hiệu quả. Trên đây, hi vọng Sebamed đã gửi các bạn tham khảo những thông tin kiến thức bổ ích về Lác đồng tiền.

Chuyên viên Content SEO

Phương Dung

0 0 đánh giá
Đánh giá bài viết
Theo dõi
Thông báo của
guest
0 Góp ý
Cũ nhất
Mới nhất Được bỏ phiếu nhiều nhất
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận
Gọi điện
Chat Zalo
Messenger