Khí hư bã đậu là gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Khí hư là một hiện tượng hoàn toàn bình thường, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và giữ ẩm cho môi trường âm đạo. Tuy nhiên, khi khí hư thay đổi về màu sắc, mùi và kết cấu, đặc biệt là xuất hiện dạng đặc quánh, vón cục giống bã đậu, thì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo vùng kín đang gặp vấn đề. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng khí hư bã đậu và phương pháp điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe sinh sản một cách tốt nhất.

Khí hư như bã đậu là sao?

Khí hư bã đậu là thuật ngữ mô tả tình trạng dịch tiết âm đạo bất thường, có hình dạng và kết cấu giống như bã đậu hoặc phô mai tươi. Loại khí hư này thường có màu trắng đục hoặc trắng ngà, đôi khi hơi vàng nhạt, đặc quánh, vón thành từng mảng hoặc cục nhỏ, dễ nhận thấy khi dính trên quần lót hoặc khi vệ sinh vùng kín. Khác với khí hư sinh lý vốn có dạng lỏng hoặc hơi dai, loại này thường khô hơn, không kéo sợi và dễ bong ra thành từng mảng.

Ngoài ra, có thể kèm theo cảm giác ngứa rát âm hộ, sưng đỏ niêm mạc vùng kín, và khó chịu khi đi tiểu hoặc quan hệ tình dục. Một số trường hợp có thể kèm mùi hôi nhẹ hoặc hơi chua, nhưng cũng có nhiều người không thấy mùi rõ rệt.

Khí hư như bã đậu thường là dấu hiệu điển hình của nhiễm nấm âm đạo, đặc biệt là do nấm Candida albicans gây ra. Đây là một loại nấm men sống ký sinh tự nhiên trong âm đạo, nhưng khi môi trường âm đạo bị mất cân bằng, độ pH thay đổi, sức đề kháng giảm, vi khuẩn có lợi bị suy giảm thì nấm sẽ phát triển quá mức và gây bệnh.

Nguyên nhân xuất hiện khí hư như bã đậu

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng khí hư dịch bã đậu, trong đó phải kể đến như:

Vệ sinh vùng kín sai cách: Thụt rửa sâu vào âm đạo, sử dụng dung dịch vệ sinh có độ pH cao hoặc chứa nhiều hóa chất dễ làm mất cân bằng môi trường âm đạo, dẫn tới khí hư bã đậu.

Mặc quần lót bí và ẩm: Quần lót chất liệu nylon, bó sát và ít thoáng khí sẽ giữ nhiệt, giữ ẩm, tạo môi trường lý tưởng cho nấm Candida phát triển.

Thói quen ăn uống không hợp lý: Ăn nhiều đường, bánh kẹo, đồ uống ngọt khiến nấm men sinh sôi mạnh hơn. Chế độ ăn thiếu rau xanh, chất xơ và probiotic làm giảm vi khuẩn có lợi trong âm đạo.

Sử dụng kháng sinh dài ngày: Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn làm giảm vi khuẩn có lợi trong âm đạo, khiến nấm men dễ phát triển.

Thay đổi nội tiết tố: Mang thai, cho con bú, tiền mãn kinh hoặc dùng thuốc tránh thai có thể làm thay đổi độ pH âm đạo, giảm sức đề kháng tại chỗ.

Căng thẳng, mất ngủ, sức đề kháng kém: Stress kéo dài và thiếu ngủ làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể khó kiểm soát sự phát triển của vi sinh vật, đặc biệt là nấm men.

Quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ với tần suất quá nhiều, không sử dụng biện pháp bảo vệ hoặc không vệ sinh sau quan hệ có thể đưa vi khuẩn, nấm vào âm đạo dẫn tới khí hư bã đậu.

Khí hư bã đậu là dấu hiệu của bệnh gì?

Nguyên nhân xuất hiện khí hư màu trắng đục bã đậu thường bắt nguồn từ các bệnh lý phụ khoa hoặc tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh vùng kín. Cụ thể:

Viêm âm đạo

Viêm âm đạo là căn bệnh khá phổ biến ở nữ giới. Đây là tình trạng niêm mạc âm đạo bị viêm nhiễm do vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra. Khi bị viêm, tuyến tiết dịch hoạt động bất thường, kết cấu khí hư thay đổi rõ rệt, từ dạng loãng, trong suốt sang đặc quánh và ra huyết trắng vón cục như bã đậu. 

Bệnh thường đi kèm các triệu chứng ngứa ngáy, nóng rát vùng kín, sưng đỏ âm hộ và đôi khi có mùi khó chịu. Nguyên nhân gây viêm âm đạo có thể xuất phát từ vệ sinh không đúng cách, thay đổi nội tiết, quan hệ tình dục không an toàn hoặc sức đề kháng suy giảm.

Nhiễm nấm Candida

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất dẫn đến khí hư bã đậu. Nấm Candida albicans vốn tồn tại sẵn ở âm đạo, nhưng bình thường bị kiểm soát bởi vi khuẩn có lợi Lactobacillus. Khi hệ vi sinh bị mất cân bằng, nấm sẽ phát triển mạnh, bám vào niêm mạc và tạo ra khí hư màu trắng đục, đặc quánh, vón thành mảng như bã đậu. Người bệnh thường ngứa rát dữ dội, khó chịu khi tiểu tiện hoặc quan hệ, và bệnh dễ tái phát nếu không điều trị triệt để.

Viêm vùng chậu 

Viêm vùng chậu là tình trạng viêm nhiễm lan rộng ở tử cung, buồng trứng, vòi trứng và các mô xung quanh. Bệnh thường do vi khuẩn xâm nhập từ âm đạo qua cổ tử cung vào sâu bên trong. Khi viêm lan rộng, khí hư có thể thay đổi cả về màu sắc và kết cấu: đặc hơn, khí hư vón cục như bã đậu, đôi khi lẫn mủ hoặc máu. 

Ngoài khí hư bất thường, người bệnh còn có các triệu chứng toàn thân như đau bụng dưới, sốt nhẹ hoặc sốt cao, mệt mỏi. Đây là bệnh lý nghiêm trọng, nếu không điều trị có thể gây vô sinh hoặc mang thai ngoài tử cung.

Viêm lộ tuyến cổ tử cung

Viêm lộ tuyến xảy ra khi các tế bào tuyến trong ống cổ tử cung phát triển tràn ra bề mặt ngoài, khiến vùng này dễ bị viêm nhiễm. Khi bị viêm lộ tuyến, dịch tiết âm đạo thường ra nhiều, đặc quánh, đôi khi vón cục, màu trắng hoặc vàng nhạt.

Nếu viêm kèm theo nhiễm nấm hoặc vi khuẩn, khí hư bã đậu xuất hiện và có mùi hôi khó chịu. Tình trạng này gây ẩm ướt kéo dài, ngứa rát, và dễ tái phát nếu không chữa trị dứt điểm.

Khô âm đạo

Khô âm đạo thường gặp ở phụ nữ mãn kinh, sau sinh, hoặc khi nội tiết tố estrogen suy giảm. Niêm mạc âm đạo khi thiếu độ ẩm sẽ trở nên mỏng, khô, dễ bong tróc. 

Các tế bào bong trộn với dịch tiết tạo thành chất đặc, vón cục giống bã đậu. Khô âm đạo không chỉ gây khó chịu khi quan hệ mà còn làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, từ đó khiến khí hư trở nên bất thường.

Bệnh lý khác

Ngoài các nguyên nhân trên, một số bệnh lây qua đường tình dục như Chlamydia, Trichomonas, lậu… hoặc các bệnh lý phụ khoa như polyp cổ tử cung, u xơ tử cung, thậm chí rối loạn nội tiết cũng có thể gây khí hư bã đậu đặc quánh, vón cục. Những trường hợp này thường kèm theo các biểu hiện khác như đau bụng dưới, chảy máu bất thường, mùi hôi rõ rệt.

Cách phòng ngừa khí hư bã đậu

Cách phòng ngừa khí hư như bã đậu chủ yếu tập trung vào việc giữ cho môi trường âm đạo luôn cân bằng, sạch sẽ và khỏe mạnh để hạn chế sự phát triển quá mức của nấm men, đặc biệt là Candida albicans. Dưới đây là các biện pháp chi tiết:

• Vệ sinh vùng kín đúng cách, chỉ rửa nhẹ bên ngoài vùng kín 1-2 lần/ngày bằng nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, có độ pH 4,5-6, không chứa hương liệu và chất tẩy mạnh.
• Tránh thụt rửa sâu vào âm đạo vì sẽ làm mất cân bằng vi sinh, tiêu diệt vi khuẩn có lợi.
• Giữ vùng kín luôn khô thoáng, mặc quần lót chất liệu cotton, thấm hút tốt và đủ rộng để không bí hơi.
• Bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả tươi, thực phẩm giàu probiotic để tăng vi khuẩn có lợi.
• Hạn chế tối đa đồ ngọt, bánh kẹo, nước ngọt có gas và tinh bột tinh chế vì đây là nguồn thức ăn ưa thích của nấm men.
• Uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ đào thải độc tố và giữ độ ẩm tự nhiên cho niêm mạc.
• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su để hạn chế lây nhiễm nấm, vi khuẩn và các bệnh lây qua đường tình dục.
• Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng thông qua tập thể dục, thiền hoặc yoga.
• Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ và đủ liều, đủ thời gian.
• Nên kiểm tra 6 tháng/lần hoặc khi có bất kỳ biểu hiện bất thường nào để phát hiện và xử lý sớm.

Khí hư bã đậu là một dấu hiệu bất thường mà chị em tuyệt đối không nên chủ quan. Dù nguyên nhân có thể bắt nguồn từ yếu tố gì thì việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng, hạn chế tình trạng tái phát và bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.