Ghẻ chàm hóa: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Ghẻ chàm hoá là một tình trạng da liễu đặc biệt, kết hợp giữa bệnh ghẻ do ký sinh trùng Sarcoptes Scabiei và viêm da dị ứng (chàm), chuyển sang tình trạng mãn tính với triệu chứng ngứa ngáy, đỏ da, nổi mụn nước, và nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến lở loét và bội nhiễm. Cùng Sebamed tìm hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ghẻ chàm hoá sẽ giúp phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.

Ghẻ chàm hóa là gì?

Ghẻ chàm hoá là giai đoạn chuyển nặng của bệnh ghẻ, xuất hiện khi ký sinh trùng Sarcoptes scabiei đẻ trứng và đào hang trong lớp sừng da, kết hợp với viêm da dị ứng tạo nên tình trạng viêm da mạn tính. Bệnh biểu hiện qua các triệu chứng đặc trưng như da đỏ, ngứa, nổi mụn nước và có thể bị lở loét nếu không điều trị kịp thời.

Ghẻ chàm hoá có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất ở trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu.​ Bệnh đặc biệt thường gặp ở trẻ em do hệ miễn dịch còn yếu và dễ bị kích thích bởi các tác nhân môi trường như vi khuẩn, vi rút và dị ứng. 

Nguyên nhân gây ra ghẻ chàm hóa

Ghẻ chàm hoá là một bệnh da liễu có tính chất phức tạp, do sự kết hợp giữa bệnh ghẻ (do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei hominis) và viêm da dị ứng (chàm). Việc tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát và phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Nguyên nhân chính của ghẻ chàm hoá là do ký sinh trùng ghẻ Sarcoptes scabiei hominis với đặc tính sinh sản nhanh và khả năng lây lan cao qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp qua môi trường. Ký sinh trùng này chui vào lớp biểu bì của da, gây ngứa và viêm, kết hợp với người bệnh đang bị viêm da dị ứng, dẫn đến tình trạng chàm hoá khi không được điều trị đúng cách.

Ngoài ra, một số yếu tố góp phần gây bệnh bao gồm:

• Một trong những yếu tố quan trọng làm nặng thêm tình trạng ghẻ chàm hoá là bội nhiễm vi khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn Staphylococcus aureus. Khi da bị tổn thương do ngứa và gãi, các vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và gây viêm nhiễm. Vi khuẩn này không chỉ làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn mà còn làm chậm quá trình điều trị.
• Nếu trong gia đình có người mắc bệnh dị ứng hoặc các bệnh da liễu như chàm, viêm da, hay vảy nến, khả năng mắc ghẻ chàm hoá của các thành viên khác sẽ tăng lên. Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các bệnh da liễu mạn tính.
• Môi trường sống đóng vai trò quan trọng trong việc làm tăng nguy cơ mắc bệnh ghẻ chàm hoá. Các yếu tố như môi trường ẩm ướt, ô nhiễm không khí, hay sống ở nơi đông người, có vệ sinh kém đều là những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của ký sinh trùng ghẻ và các vi khuẩn gây bệnh.
• Những người có hệ miễn dịch suy yếu, đặc biệt là trẻ em và người lớn tuổi, dễ mắc phải ghẻ chàm hoá do sức đề kháng của cơ thể không đủ mạnh để chống lại các tác nhân gây bệnh. Đối với trẻ em, da của chúng còn mỏng và nhạy cảm, khiến việc điều trị bệnh khó khăn hơn.

Triệu chứng của ghẻ chàm hóa

Nhận biết triệu chứng của ghẻ chàm hoá là yếu tố quan trọng giúp phát hiện và điều trị kịp thời. Các biểu hiện điển hình của bệnh có thể bao gồm:

• Ngứa rát dữ dội: Ngứa là triệu chứng đầu tiên và thường gặp nhất của ghẻ chàm hoá. Ngứa có thể trở nên nghiêm trọng vào ban đêm, làm người bệnh cảm thấy khó chịu, mất ngủ, và ở trẻ em, có thể gây quấy khóc. Ngứa là kết quả của sự tấn công của ký sinh trùng ghẻ vào da, đồng thời phản ứng viêm của cơ thể.
• Mụn nước và các vết lở loét: Các mụn nước thường xuất hiện trên da, rồi vỡ ra tạo thành các vết lở loét. Các vết này có thể gây đau đớn, dễ bị nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách. Khi mụn vỡ ra, vi khuẩn từ môi trường bên ngoài có thể xâm nhập, làm bệnh thêm trầm trọng.
• Da đỏ, khô ráp: Vùng da bị ảnh hưởng bởi ghẻ chàm hoá thường có dấu hiệu đỏ, viêm, và da trở nên khô ráp. Đặc biệt, khi bệnh diễn tiến nặng, da có thể bị nứt nẻ, gây cảm giác đau đớn và khó chịu.
• Biến chứng bội nhiễm: Khi ghẻ chàm hoá không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến biến chứng bội nhiễm. Tình trạng bội nhiễm làm da viêm nhiễm nặng hơn, khó điều trị và có thể dẫn đến sẹo vĩnh viễn nếu không can thiệp kịp thời.

Cách trị ghẻ chàm hóa

Để điều trị ghẻ chàm hoá hiệu quả, cần áp dụng một phác đồ tổng hợp, bao gồm vệ sinh da, sử dụng thuốc bôi corticosteroid, kháng sinh khi có bội nhiễm, và thuốc chống dị ứng nếu nguyên nhân do dị ứng. Cụ thể như sau:

Vệ sinh làm sạch da

Việc giữ da sạch sẽ là bước quan trọng hàng đầu để ngăn vi khuẩn xâm nhập vào các vết thương, giúp hạn chế nguy cơ bội nhiễm và thúc đẩy quá trình hồi phục da. Người bệnh cần tắm rửa hàng ngày, sử dụng nước ấm và xà phòng nhẹ dịu, tránh các chất tẩy rửa mạnh gây kích ứng. Sau khi làm sạch, nên sử dụng các loại kem dưỡng ẩm đặc trị giúp duy trì độ ẩm, làm dịu da và hỗ trợ phục hồi lớp biểu bì bị tổn thương do ghẻ chàm hoá gây ra.

Thuốc bôi Corticosteroid

Thuốc bôi corticosteroid nhẹ đóng vai trò giảm viêm và ngứa nhanh chóng, từ đó giảm các triệu chứng khó chịu và giúp da phục hồi nhanh hơn. Tuy nhiên, nhóm thuốc này cần dùng theo đúng liều lượng và thời gian bác sĩ chỉ định để tránh tác dụng phụ như mỏng da, bào mòn da hoặc tăng nguy cơ nhiễm trùng thứ phát. Người bệnh không được tự ý lạm dụng thuốc để tránh hậu quả nghiêm trọng.

Dùng kháng sinh theo chỉ định bác sĩ

Trong trường hợp có dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh phù hợp. Thuốc kháng sinh có thể được sử dụng dưới dạng thuốc uống hoặc thuốc bôi tùy vào mức độ nhiễm trùng. Việc dùng kháng sinh kịp thời giúp kiểm soát và loại bỏ vi khuẩn gây nhiễm trùng, tránh làm tổn thương da lan rộng và lâu lành.

Sử dụng thuốc chống dị ứng

Nếu ghẻ chàm hoá gây ra hoặc nặng hơn bởi các phản ứng dị ứng, bác sĩ sẽ kê các loại thuốc chống dị ứng như antihistamines để giảm viêm và ngứa. Thuốc này giúp kiểm soát các triệu chứng dị ứng, giảm kích ứng trên da, từ đó giúp người bệnh dễ chịu và phòng ngừa tình trạng tái phát.

Lưu ý:

• Tuân thủ đúng phác đồ và chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc.
• Tránh gãi hoặc chà xát vùng da bị tổn thương để không làm trầm trọng thêm bệnh.
• Giữ vệ sinh cá nhân, không dùng chung vật dụng với người khác để tránh lây lan.
• Kết hợp chăm sóc da đúng cách với liệu trình điều trị để đạt hiệu quả cao nhất.

Phác đồ điều trị phối hợp này hướng tới kiểm soát nhanh chóng các triệu chứng, ngăn ngừa bội nhiễm, giảm thiểu nguy cơ tái phát và hỗ trợ phục hồi làn da tổn thương do ghẻ chàm hoá. Việc điều trị nên được theo dõi và điều chỉnh bởi bác sĩ chuyên khoa da liễu để đảm bảo an toàn và hiệu quả lâu dài.

Phòng ngừa ghẻ chàm hóa hiệu quả

Để phòng tránh ghẻ chàm hoá hiệu quả, người bệnh và gia đình cần chú ý đến việc giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống cũng như thay đổi thói quen sinh hoạt phù hợp. Những biện pháp phòng ngừa này giúp hạn chế tối đa nguy cơ mắc và tái phát ghẻ chàm hoá, bảo vệ sức khỏe làn da cho bạn và người thân một cách toàn diện.

Cụ thể:

Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ

Việc tắm rửa thường xuyên và đúng cách giúp loại bỏ mồ hôi, bụi bẩn, vi khuẩn tích tụ trên da, hạn chế sự phát triển và lây lan của ký sinh trùng ghẻ. Các bạn chú ý vệ sinh kỹ các vùng da hay đổ mồ hôi và các nếp gấp da, đồng thời giữ da luôn khô ráo để không tạo điều kiện thuận lợi cho ký sinh trùng phát triển. Ngoài ra, nên thay quần áo mỗi ngày và sử dụng xà phòng dịu nhẹ, tránh các chất tẩy rửa mạnh gây kích ứng da.

Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da phù hợp

Các bạn ưu tiên dùng các sản phẩm dưỡng ẩm có thành phần lành tính, không chứa hóa chất gây kích ứng để duy trì hàng rào bảo vệ da, ngăn ngừa tình trạng da khô, nứt nẻ dễ dẫn đến bội nhiễm. Và cũng nên tránh những sản phẩm chứa hương liệu mạnh hoặc thành phần dễ gây dị ứng, vì da bị ghẻ chàm hoá thường rất nhạy cảm.

Sữa rửa mặt và tắm toàn thân Sebamed dùng rửa mặt và tắm toàn thân, giúp làm sạch bụi bẩn, bã nhờn trên da, giúp duy trì độ ẩm cho da, đem đến làn da căng mịn và mềm mại. Sữa tắm không xà phòng, pH 5.5 thích hợp cho mọi làn da, kể cả da nhạy cảm, da khô, da chàm hay đang bị ghẻ chàm hóa.

Tránh tiếp xúc với các nguồn gây dị ứng

Khi bị các bệnh về chàm, viêm da tiếp xúc, dị ứng,.. các bạn nên hạn chế tiếp xúc với các tác nhân dễ gây kích ứng da như hóa chất tẩy rửa mạnh, phấn hoa, bụi bẩn hoặc các chất kích thích khác. Bên cạnh đó, các bạn cũng cần giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát và hạn chế ẩm ướt vì độ ẩm cao cũng thúc đẩy sự phát triển của ký sinh trùng và vi khuẩn.

Không dùng chung đồ cá nhân

Các bạn không nên dùng chung quần áo, chăn màn, khăn mặt hay các vật dụng cá nhân với người mắc bệnh ghẻ để hạn chế lây lan ký sinh trùng. Nếu phát hiện có người trong gia đình bị ghẻ, cần cho họ điều trị kịp thời và đồng thời vệ sinh toàn bộ nhà cửa, giặt chăn màn bằng nước nóng phơi nắng để loại bỏ ký sinh trùng còn ẩn náu trong môi trường.

Các bạn cũng nên thường xuyên dọn dẹp, hút bụi và vệ sinh môi trường sống quanh nhà để loại bỏ ký sinh trùng ghẻ tồn tại. Bên cạnh đó, cần bổ sung dinh dưỡng hợp lý, tăng cường vitamin và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh hiệu quả hơn.

Ghẻ chàm hoá là một bệnh da liễu có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng đúng cách điều trị sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng như bội nhiễm nguy hiểm. Hi vọng bài viết của Sebamed đã mang đến những thông tin hữu ích cho các bạn. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, nên thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp nhằm bảo vệ sức khỏe làn da cho bản thân và gia đình.