Chàm sữa ở cổ và cách xử lý nhanh mà hiệu quả

Chàm sữa ở cổ là tình trạng da liễu phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi. Bệnh gây khó chịu cho trẻ và lo lắng cho cha mẹ do các triệu chứng như ngứa, đỏ da và bong tróc. Hiểu rõ về nguyên nhân và cách điều trị chàm sữa ở cổ sẽ giúp cha mẹ chăm sóc con một cách hiệu quả và tránh tái phát.

Chàm sữa ở cổ là gì?

Chàm sữa ở cổ, còn gọi là viêm da cơ địa vùng cổ (tiếng Anh là Atopic Dermatitis), là một dạng viêm da có thể cấp tính hoặc mãn tính xuất hiện ở vùng cổ của trẻ em. Đây là một biểu hiện của hội chứng chàm sữa, thường bắt đầu từ khi trẻ 2-3 tháng tuổi và có thể kéo dài đến 2-3 tuổi.

Chàm sữa ở cổ có những đặc điểm riêng biệt so với các vùng da khác. Đó là nó sẽ xuất hiện dưới các nếp gấp da ở cổ, bao gồm các vị trí ở phía sau cổ, dưới cằm, vùng tiếp xúc với quần áo, yếm. Chàm sữa ở cổ có thể lan ra vai và ngực trên.

Chàm sữa ở cổ là một tình trạng viêm da không nhiễm trùng và có xu hướng tái phát. Nó thường liên quan đến các yếu di truyền và môi trường tác động. Với tình trạng nhẹ và với bố mẹ mới gặp lần đầu thì dễ nhầm lẫn sang bé đang bị dị ứng.

Chàm sữa ở cổ thường gặp nhất ở trẻ 2-6 tháng tuổi nhưng có thể xuất hiện từ tuần thứ 2 sau sinh. Tin vui là tình trạng hầu như sẽ giảm khi trẻ lớn hơn và đỡ hẳn sau 2 tuổi. Chỉ có một số ít hiếm gặp là bé bị kéo dài đến lúc vào lớp 1.

Phân biệt chàm sữa ở cổ với các bệnh da khác

Như đã nói, với chàm sữa ở cổ nhẹ và bố mẹ ít kinh nghiệm sẽ nhầm lẫn với các triệu chứng của các bệnh ngoài da khác. Cụ thể:

Dấu hiệu chàm sữa ở cổ 

Chàm sữa ở cổ có một số đặc điểm nhận biết nổi bật theo các giai đoạn mà các bạn có thể quan sát bằng mắt thường như sau:

• Giai đoạn khởi phát: Làn da cổ của bé sẽ có các vệt hoặc mảng da đỏ nhỏ, có thể hơi phồng lên hoặc không. Màu đỏ thường không đều, tập trung ở các nếp gấp da. Trẻ có thể hay xoay đầu qua lại hoặc cọ cổ vào vai người ôm.
• Giai đoạn cấp tính: Tương tự như lúc khởi phát, ở một số trường hợp chuyển nặng thì làn da cổ sẽ chuyển sang đỏ rực, có vết sưng dễ thấy, có dịch tiết ướt, dính. Trẻ có thể sẽ khó ngủ vì ngứa nhiều. Thường chàm sữa cấp tính sẽ diễn ra từ 2 tuần -3 tháng.
• Giai đoạn mãn tính: Khi sang giai đoạn mãn tính thì làn da cổ bé sẽ dày lên, khô và sần sùi. Màu da cổ cũng sẽ thâm hơn so với da các khu vực khác (Do các vảy khô bong tróc hoặc các vết xước cào để lại thâm). Các vết chàm sữa có màu khác biệt rõ ràng với vùng da lành.

Ngoài ra, khi bị chàm ở cổ, trẻ sẽ thấy khó chịu nên có thể sẽ quấy khóc hoặc mất ngủ, thường bé cũng tự gãi khiến vết thương có thể nặng hơn.

Nguyên nhân gây chàm sữa ở cổ trẻ em

Một số nguyên nhân gây ra chàm sữa ở cổ ở các bé như sau: 

• Yếu tố di truyền: Do có yếu tố di truyền về chức năng hàng rào da, tiền sử dị ứng, rối loạn chức năng miễn dịch từ bố mẹ, ông bà có thể di truyền sang bé mà dẫn tới khả năng bị chàm sữa ở cổ cao hơn so với các bé khác.
• Sử dụng sản phẩm tắm rửa, vệ sinh chưa phù hợp: Các bé có làn da còn non nớt. Da trẻ mỏng hơn người lớn 3-5 lần nên dễ mất nước và khô da, cũng như độ pH da chưa ổn định. Nếu bố mẹ vô tình sử dụng sản phẩm có tính tẩy rửa, hóa chất mạnh sẽ gây kích ứng dẫn đến tình trạng chàm sữa ở trẻ.
• Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện: Do hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện nên cơ thể vừa không có khả năng chống đỡ cũng như dễ bị phản ứng quá mức với các tác nhân kích thích. Trong khi đó, khả năng chống viêm của cơ thể bé còn hạn chế và khả năng cân bằng vi khuẩn da của trẻ cũng chưa ổn định.
• Tác động môi trường: Môi trường sống khô hanh, ít độ ẩm, gia đình sử dụng nước cứng chứa nhiều canxi, magie nên khiến da non nớt của trẻ bị kích ứng. 
• Thói quen chăm sóc: Đôi khi do thói quen tắm nước nóng lâu, lau khô mạnh sau khi tắm hoặc không dưỡng ẩm kĩ sau khi tắm đều khiến da của trẻ mất nước, bị khô dễ bị chàm.
• Trẻ bị stress: Các yếu tố như xa mẹ lâu quá, thay đổi môi trường sống, tiếng ồn, … khiến trẻ bị căng thẳng dẫn đến bùng phát chàm sữa ở cổ.

Cách điều trị chàm sữa ở cổ cho trẻ

Đầu tiên, để có thể trị chàm sữa ở cổ cho trẻ thì các bạn phải nắm được nguyên tắc như sau:

• Chàm sữa ở cổ là tình trạng viêm da, da càng khô sẽ càng bị kích ứng và ngứa hơn. Do đó, các bạn phải dưỡng ẩm kĩ và đều cho làn da của trẻ.
• Chàm sữa có thể lan ra nên các bạn phải kết hợp chăm sóc cả cùng da bị chàm và toàn thân.
• Xác định các yếu tố gây kích ứng và loại bỏ chúng tiếp xúc với làn da của trẻ.
• Mỗi bé là một thể trạng và phản ứng khác nhau, các bạn theo dõi để có thể có điều chỉnh phù hợp.

Việc đầu tiên khi phát hiện bé bị chàm sữa thì lời khuyên từ các chuyên gia y tế là với các trường hợp bị nhẹ, bố mẹ chỉ cần tăng cường dưỡng ẩm và vệ sinh kĩ hơn cho vùng da bị chàm, giữ vùng da luôn khô thoáng. Sau một thời gian, trẻ cứng cáp, hệ miễn dịch tốt hơn, làn da cũng hoàn thiện hơn thì tình trạng chàm sữa ở trẻ sẽ thuyên giảm và tự khỏi. Cụ thể:

Làm sạch nhẹ nhàng cho trẻ

Khi bé bị viêm da (chàm sữa) thì đầu tiên, bố mẹ cần xem xét lại sản phẩm đang vệ sinh làm sạch cho trẻ. Bình thường, các bé sẽ được vệ sinh bằng nước sạch và sữa tắm. Nếu đang dùng loại xà phòng thì cần đổi sang sữa tắm không xà phòng, độ pH 5.5 như Sữa tắm gội dịu nhẹ cho bé Sebamed pH5.5 phù hợp với làn da của trẻ. Các bạn cũng nên chọn các loại sữa tắm có thành phẩn cấp ẩm cho da và tránh sản phẩm có mùi mạnh.

Với khăn vệ sinh cho trẻ thì nên chọn khăn cotton, mềm, sạch. Khi lau, không nên lau mạnh, sợ làm xước cũng như đau trẻ. Cũng nên lưu ý, khi tắm cho bé thì tắm nước ấm vừa.

Kem dưỡng ẩm chuyên dụng

Bố mẹ có thể đổi sang loại kem dưỡng ẩm chuyên dụng hơn như Kem dưỡng bảo vệ da cho bé Sebamed, loại đặc biệt phù hợp với các bé bị chàm sữa. Kem giúp làm dịu làn da khô của bé, giúp giảm ngứa do tình trạng da khô, cho da mịn màng và trông khỏe mạnh hơn. Thoa ít nhất 2 lần/ngày, ngay sau khi tắm khi da còn ẩm để giúp chăm sóc làn da của bé mềm mại, giảm hẳn tình trạng khô, ngứa do chàm sữa ở cổ gây ra.

Điều chỉnh môi trường

Bố mẹ có thể lắp thêm máy tạo ẩm trong phòng để duy trì độ ẩm trong phòng vừa đủ khoảng 60% với nhiệt độ mát mẻ. Cho trẻ mặc quần áo cotton, thoáng mát. Bên cạnh đó, tạo môi trường yên tĩnh cho trẻ kết hợp massage nhẹ nhàng trước khi ngủ sẽ giúp bé có giấc ngủ ngon và trọn vẹn. Nếu đang để bé tiếp xúc nhiều người lạ khiến bé căng thẳng thì bố mẹ điều chỉnh lại, để giúp bé thấy có môi trường hoạt động thoải mái và dễ chịu hơn.

Lưu ý: Giặt quần áo, đồ dùng của trẻ bằng xà phòng dịu nhẹ, loại dành riêng cho trẻ sơ sinh. Bố mẹ không giặt chung bằng xà phòng giặt dành cho người lớn.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Bố mẹ theo dõi và loại bỏ các loại thức ăn gây dị ứng cũng như tăng cường các thực phẩm chống viêm cho cả mẹ và bé để tăng cường miễn dịch. Theo dõi nhật ký ăn uống của trẻ để có điều chỉnh linh hoạt.

Bên cạnh đó, mẹ có thể tham khảo chỉ định bác sĩ để bổ sung thêm cho trẻ vitamin D3, Omega-3, kẽm, Probiotic phù hợp với bé. Đảm bảo bé uống đủ nước cho cơ thể.

Bôi thuốc theo chỉ định bác sĩ

Trong một số trường hợp bé bị nặng, bố mẹ cho bé đi khám và bác sĩ sẽ kê các chỉ định như Hydrocortisone 0.5-1% cho trẻ dưới 2 tuổi hoặc Prednisolone 0.12% nếu cần thiết. Bôi lớp mỏng 1-2 lần/ngày, bôi trong thời gian điều trị khoảng 5-7 ngày.

Nếu trẻ bị ngứa nhiều, có thể bác sĩ sẽ kê Cetirizine 2.5mg (6-12 tháng), 5mg (1-2 tuổi) hoặc Loratadine: 2.5-5mg/ngày tùy cân nặng sẽ giúp giảm ngứa, cải thiện giấc ngủ.

Kiên trì thực hiện và theo dõi, nếu bố mẹ thấy các vệt chàm ở cổ của bé ít đỏ, giảm sưng, giảm ngứa, trẻ ăn ngủ ngon và chơi vui, sinh hoạt bình thường thì đó là các dấu hiệu tốt cho thấy tình trạng chàm ở trẻ đang được thuyên giảm.

Nếu tình trạng bé không cải thiện sau một tuần áp dụng các biện pháp trên, trẻ biểu hiện khó chịu hơn thì nên đi khám lại bác sĩ chuyên khoa sớm.

Lưu ý phòng ngừa bị tái phát chàm sữa ở cổ

Chàm sữa ở cổ có thể tái phát nhiều lần nếu bố mẹ không cách ly hoặc ngăn được nguồn gây viêm da ở trẻ. Do đó, để tránh phòng ngừa tái phát chàm ở cổ cho bé, bố mẹ lưu ý: 

• Dưỡng ẩm hàng ngày cho bé bằng kem dưỡng ẩm chuyên biệt. Khi thoa có thể kết hợp mát xa nhẹ nhàng theo hình tròn cho trẻ, đặc biệt các nếp gấp, thoa ít nhất 2-3 lần/ngày.
• Tắm đúng cách và đều đặn cho trẻ. Ít nhất 1 lần/ngày và các bạn có thể tắm thêm khi trẻ đổ mồ hôi nhiều. Khi tắm, bố mẹ rửa vùng cổ nhẹ nhàng. Tắm xong, tráng sữa tắm thì dùng khăn mềm lau sạch khô ráo cho trẻ trước khi đóng bỉm và mặc quần áo.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm khi trời khô và các gia đình cũng tránh điều hòa quá lạnh hoặc quá nóng. Phòng trẻ luôn cố gắng cho thông gió thường xuyên và hạn chế bật quạt trực tiếp hướng vào người trẻ.
• Giặt quần áo cho trẻ bằng xà phòng riêng và không nên dùng nước xả vải. Đồ dùng của trẻ nếu được thì phơi nắng để diệt khuẩn tự nhiên. Thêm vào đó là thay ga gối giường trẻ đều đặn hàng tuần. 
• Quần áo của trẻ ưu tiên các loại vải cotton tự nhiên, tránh các chất liệu nylon, polyester,… Cho trẻ mặc các bộ rộng rãi, được giặt sạch trước khi mặc.
• Cho trẻ vận động phù hợp với tuổi kết hợp với chế độ dinh dưỡng cân bằng. Kiểm soát chế độ ăn uống, tránh các chất kích thích đã biết khiến trẻ dễ bị tái phát chàm sữa.
• Đưa trẻ đi tiêm vaccin đầy đủ, đúng lịch.
• Với các trường hợp đã đưa trẻ đi khám và được bác sĩ kê đơn, đưa ra hướng điều trị thì bố mẹ tuân thủ đúng theo lời dặn bác sĩ. Không tự ý ngừng thuốc đột ngột khi thấy tình trạng đã đỡ.

Khi nào cần trẻ bị chàm sữa ở cổ cần đi khám bác sĩ?

Thường chàm sữa ở cổ cũng như xuất hiện ở các bộ phận khác như má, bụng, lưng … thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là trong mùa đông. Như đã nói, thường các gia đình sẽ tăng cường dưỡng ẩm là tình trạng ở bé sẽ đỡ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu các bạn nhận thấy các dấu hiệu dưới đây thì cần đưa bé đi khám càng sớm càng tốt. Các dấu hiệu cảnh báo bao gồm:

• Chàm sữa tái phát sau ít hơn 1 tháng
• Tổn thương da lan rộng, nặng hơn
• Xuất hiện mủ, sốt, hạch to
• Trẻ mất ngủ triền miên, ăn kém

Đôi khi, bác sĩ sẽ đưa ra các yêu cầu xét nghiệm, test dị ứng thức ăn nếu nghi ngờ, kiểm tra nhiễm khuẩn, đánh giá tình trạng dinh dưỡng và miễn dịch nếu bé bị tái phát nhiều lần,…Có thể do nhiều yếu tố tác động sẽ khiến tình trạng chàm ở bé nặng hơn. Do vậy, khi bố mẹ đưa bé đi khám sớm, bác sĩ sẽ đánh giá hiệu quả của phác đồ đã đưa ra trước đó. Tùy tình trạng sẽ điều chỉnh lại phác đồ nếu cần để có thể trị cho bé.

Chàm sữa ở cổ là bệnh da liễu phổ biến ở trẻ em, đòi hỏi sự hiểu biết và chăm sóc đúng cách từ cha mẹ. Với việc nhận biết sớm các triệu chứng, xác định đúng nguyên nhân và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp, hầu hết trường hợp chàm sữa ở cổ đều có thể được kiểm soát hiệu quả.

Hi vọng với bài viết trên của Sebamed, bố mẹ sẽ có thêm thông tin tham khảo, biết được cách chăm sóc da đúng cách, tạo môi trường sống phù hợp và theo dõi sát sao tình trạng của trẻ. Khi có bất kỳ thắc mắc nào, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được tư vấn cụ thể và điều trị kịp thời, giúp trẻ có làn da khỏe mạnh và phát triển toàn diện.