Cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường nhanh lành

Để phòng ngừa nhiễm trùng, giảm đau và phục hồi nhanh chóng, việc các bạn nắm rõ cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường là vô cùng quan trọng. Bởi lẽ, sinh thường là quá trình tự nhiên nhưng lại khiến vùng kín, đặc biệt tầng sinh môn, chịu nhiều tổn thương. Bài viết dưới đây được Sebamed tổng hợp đầy đủ những biến đổi cơ thể, dịch hậu sản, nguyên tắc chăm sóc và hướng dẫn chi tiết từng bước vệ sinh vùng kín sau sinh thường để các bạn yên tâm trong giai đoạn hậu sản.

Thay đổi cơ thể cần lưu ý khi vệ sinh vùng kín sau sinh thường

Hầu hết các bạn sinh thường sẽ khỏe và nhanh hồi phục hơn so với các bạn sinh mổ. Tuy nhiên quá trình này vẫn để lại những thay đổi đáng kể cho cơ thể mẹ, đặc biệt là vùng kín.

Trong quá trình chuyển dạ, âm đạo và tầng sinh môn trải qua những thay đổi phức tạp để tạo đường đưa em bé ra ngoài. Quá trình này có thể gây ra các tổn thương nhỏ hoặc rách tự nhiên. Theo đó:

• Các cơ và dây chằng vùng chậu đã bị kéo giãn tối đa. 
• Âm hộ bị sưng phù, bầm tím do quá trình giãn nở
• Khu vực đáy chậu (mô ở giữa cửa âm đạo và hậu môn) bị sưng và có cảm giác khó chịu.
• Âm đạo có thể bị mất độ đàn hồi tạm thời, niêm mạc mỏng và nhạy cảm
• Tầng sinh môn có thể bị rách tự nhiên hoặc rách do rạch chủ động từ độ 1 đến độ 4
• Đôi khi, cơ thắt hậu môn bị ảnh hưởng trong các trường hợp rách nặng

Bên cạnh đó, cơ thể sẽ bắt đầu tiết dịch hậu sản ngay sau khi sinh thường xong. Không giống như sinh mổ, sau sinh thường, tử cung co bóp sớm và mạnh mẽ hơn để đẩy hết dịch thừa ra ngoài. Quá trình đẩy sản dịch ra ngoài sẽ diễn ra trong 4-6 tuần. Lượng sản dịch 3-5 ngày đầu sẽ ra máu đỏ tươi như kinh nguyệt, có thể có các cục máu đông. Sau đó, từ sản dịch sẽ từ dần đổi sang các màu hồng nhạt, nâu đỏ, dịch ít đặc và giảm dần rồi sang dịch vàng nhạt đến trắng đục.

Thêm nữa, ngay sau sinh, nồng độ estrogen và progesterone sẽ giảm mạnh, dẫn đến tình trạng âm đạo khô hơn bình thường. Nó cũng khiến lớp niêm mạc âm đạo trở nên mỏng và dễ tổn thương, giảm tiết dịch tự nhiên.

Nên các bạn cũng cần biết cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường để phù hợp với những thay đổi mới của cơ thể.

Cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường

Sau khi sinh thường các bạn cần chia giai đoạn. Cụ thể:

Cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường từ 0-7 ngày sau sinh

Giai đoạn 0-7 ngày sau sinh là thời điểm sản dịch ra nhiều và nồng độ estrogen sụt giảm nhanh chóng. Sản dịch lẫn máu sẽ ảnh hưởng độ cân bằng pH âm đạo, nồng độ estrogen giảm khiến niêm mạc mỏng hơn. Đây cũng là thời điểm mà âm đạo vừa gặp tổn thương, sưng phù sau sinh nở. Tổng hợp các yếu tố tác động nên âm đạo cực kỳ nhạy cảm trong khoảng thời gian này, hạn chế tiếp xúc với hóa chất. 

Bước 1: Các bạn chuẩn bị nước sạch ấm, khăn mềm thấm hút tốt, ghế ngồi (có thể cần), quần/băng vệ sinh

Bước 2: Các bạn rửa tay sạch với xà phòng kháng khuẩn. Sau đó vào vị trí tư thế ngồi xổm hoặc ngồi trên ghế hoặc ngồi trên bồn cầu với chân hơi dạng rộng. Dùng vòi xịt hoặc vòi hoa sen phun nước ấm sạch, rửa từ trước (âm vật) ra phía sau (hậu môn). Dùng tay làm sạch nhẹ nhàng, kết hợp rửa cả hai bên háng và đùi trong để hoàn toàn sạch sản dịch bám trên da.

Bước 3: Rửa xong các bạn dùng khăn mềm lau nhẹ nhàng từ trước ra sau. Lưu ý là không chà xát, chỉ cần nhấn nhẹ để thấm nước. Các bạn đảm bảo đã lau khô xong thì mới dùng băng vệ sinh mới và mặc quần áo.

Trong thời gian này các bạn làm sạch vùng kín như vậy sau mỗi lần đi vệ sinh và lúc thay băng vệ sinh mới. 

Vệ sinh vùng kín sau sinh thường giai đoạn sau

Sau 7-21 ngày sau sinh, lúc này âm đạo đã bớt sưng, vết thương tầng sinh môn đã bắt đầu liền, sản dịch đã ít dần và nồng độ hóc môn đã ổn định. Các bạn có thể sử dụng lại dung dịch vệ sinh phụ nữ như sau:

Bước 1: Chuẩn bị như bước 1 mục 2.1

Bước 2: Rửa sạch tay với xà phòng kháng khuẩn. Sau đó, đổ dung dịch vệ sinh phụ nữ có độ pH từ 3.8-4.5 ra tay, thoa lên khu vực bên ngoài âm hộ. Mát xa nhẹ nhàng trong 1-2 phút rồi rửa sạch.

Bước 3: Dùng khăn sạch mềm thấm nước rồi mới mặc quần áo với sử dụng băng vệ sinh mới.

Các bạn nếu sử dụng dung dịch vệ sinh phụ nữ thì khuyến cáo chỉ nên thực hiện vệ sinh với dung dịch vệ sinh từ 1-2 lần/ngày. Không nên dùng quá 2 lần/ngày vì sẽ làm khô âm đạo. Các lần vệ sinh còn lại sẽ dùng với nước ấm sạch như mục 2.1.

Sau sinh thường, cơ thể cần 1-3 tháng để phục hồi, các bạn nên ưu tiên sử dụng dung dịch vệ sinh phụ nữ pH 3.8-4.5 dạng gel hoặc bọt giúp làm sạch nhất, lành tính và hỗ trợ cân bằng pH âm đạo. 

Lưu ý vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường tránh nhiễm trùng

Ngoài tham khảo cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường được hướng dẫn ở trên, các bạn cũng cần lưu ý thêm một số vấn đề để tránh bị nhiễm trùng không mong muốn như sau: 

Chăm sóc vết rách tầng sinh môn

Tầng sinh môn thường bị rách khi sinh thường. Và sau khi sinh xong, các bác sĩ sẽ khâu lại vết rách bằng chỉ tự tan. Sau sinh 2-3 tuần, vết rách thường đã ổn định và lành. Sau khoảng 1 tháng là vết rách đã hồi phục hoàn toàn về cảm giác. 

Tuy nhiên, các bạn cần chú ý khi đi vệ sinh là vệ sinh cẩn thận, sạch sẽ, nhẹ nhàng, không tác dụng lực chà xát mạnh. Cũng như là chú ý tư thế ngồi và hạn chế đi lại để giảm thiểu việc bị rách vết khâu tầng sinh môn và bị nhiễm trùng.

Khi thấy vết rách tầng sinh môn lâu lành, kèm dấu hiệu ớn lạnh, sốt, chảy máu đông, đau bụng dưới,… thì cần đi khám bác sĩ sớm.

Xử trí tình trạng sưng phù sau sinh

Sưng phù vùng kín là hiện tượng phổ biến sau sinh thường. Các bạn có thể giảm sưng phù vùng kín bằng các cách sau:

• Đắp túi đá bọc khăn lên vùng tầng sinh môn 10-15 phút, 3-4 lần/ngày
• Nằm nghiêng hoặc úp sấp để giảm áp lực
• Mặc quần lót rộng rãi, thoáng mát

Nếu áp dụng thử không thấy đỡ và kèm theo các dấu hiệu như ngày càng sưng hơn, đau, đỏ bầm bất thường và kèm sốt thì các bạn cần đi khám bác sĩ.

Vệ sinh vùng kín hạn chế nhiễm trùng đường tiết niệu

Sau sinh thường, các bạn thường có nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu tăng cao do:

• Bàng quang bị ép trong quá trình sinh
• Có thể có tổn thương nhỏ ở niệu đạo
• Khả năng đi tiểu hoàn toàn bị ảnh hưởng
• Vết rách tầng sinh môn hoặc trĩ khiến các bạn ngại đi vệ sinh, dẫn đến nhịn đi tiểu.

Do đó để phòng ngừa bị viêm đường tiết niệu sau sinh, các bạn chú ý bổ sung:

• Bổ sung đủ nước cho cơ thể.
• Không nhịn tiểu
• Vệ sinh từ trước ra sau sau mỗi lần đi tiểu
• Nếu có các dấu hiệu thay đổi về màu và mùi nước tiểu thì báo lại bác sĩ để kiểm tra sớm.

Nhìn chung, việc vệ sinh này cũng không quá phức tạp, cần chú ý cẩn thận vệ sinh và thao tác nhẹ nhàng, cũng như tránh dùng hóa chất quá sớm ở vùng kín.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường không quá khó nhưng đôi khi vẫn có những biến chứng không mong muốn xảy ra. Nên khi có các dấu hiệu sau thì các bạn cần đi khám bác sĩ sớm. Cụ thể:

• Đau tăng dần thay vì giảm sau 2-3 ngày
• Vết khâu đỏ, sưng, nóng, có mủ chảy ra, áp xe vùng tầng sinh môn
• Bị bung chỉ khâu
• Mùi hôi từ vùng vết thương
• Dịch chảy ra có màu xanh lá cây hoặc vàng đậm, có mùi tanh hôi đặc biệt khó chịu. Có thể có bạn sẽ kèm theo ngứa, rát, đau buốt và dịch có bọt hoặc cục lạ.
• Sản dịch đang từ đỏ tươi trở lại sau khi đã chuyển sang màu khác. Hoặc sản dịch đột ngột ra nhiều, thấm ướt hoàn toàn băng vệ sinh trong 1 giờ, liên tục trên 2 giờ.
• Cục máu đông lớn hơn quả trứng gà
• Sốt từ 38°C trở lên

Các dấu hiệu trên cảnh báo các tình trạng bất thường, nguy cơ nhiễm trùng tầng sinh môn, rối loại tiết sản dịch, xuất huyết hậu sản,… nguy hiểm, không thể chủ quan.

Sản phẩm vệ sinh vùng kín sau sinh được khuyến nghị

Để chăm sóc vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường tốt nhất, các bạn cần chọn lựa sản phẩm an toàn, đảm bảo tiêu chuẩn như:

Dung dịch vệ sinh an toàn

Nên chọn các loại dung dịch vệ sinh phụ nữ đáp ứng các tiêu chuẩn sau:

• pH từ 3.8-4.5, gần với môi trường âm đạo sau sinh
• Không chứa sulfate, paraben, phenoxyethanol
• Có thành phần làm dịu như allantoin, bisabolol
• Được kiểm nghiệm da liễu

Sản phẩm được các bác sĩ khuyên dùng các bạn có thể tham khảo: Dung dịch vệ sinh phụ nữ Sebamed pH3.8 (200ml).

Lựa chọn băng vệ sinh chuyên dụng

Các bạn cần lựa chọn băng vệ sinh/quần băng vệ sinh đáp ứng các tiêu chuẩn sau

• Siêu thấm hút, khô thoáng
• Lớp tiếp xúc da cotton tự nhiên
• Không có cánh để tránh cọ xát vết thương
• Dài và rộng để bảo vệ toàn diện

Các bạn tuyệt đối không sử dụng tampon hoặc cốc nguyệt sản khi vệ sinh vùng kín sau sinh. Bởi chúng có thể sẽ gây kích ứng và có thể tổn thương cho âm đạo.

Loại quần lót phù hợp

Do sau sinh, âm đạo rất nhạy cảm, do đó các bạn nên chọn quần lót được làm từ 100% cotton, có cạp cao qa eo để tránh ép vùng bụng dưới. Ưu tiên các mẫu quần có phom rộng rãi, không ôm sát và màu sáng để dễ quan sát dịch tiết.

Cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường là một quá trình đòi hỏi cẩn thận và hiểu biết đúng đắn. Mỗi phụ nữ có thể có những đặc điểm và tốc độ phục hồi khác nhau, nhưng việc tuân thủ các nguyên tắc khoa học sẽ giúp tối ưu hóa quá trình lành thương và phòng ngừa biến chứng.

Hi vọng với bài viết Cách vệ sinh vùng kín sau khi sinh thường nhanh lành trên đây của Sebamed đã mang đến thông tin hữu ích cho các bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc có vấn đề chưa rõ, đừng ngại để lại bình luận để các chuyên gia Sebamed hỗ trợ bạn sớm nhất có thể.

Chúc các mẹ có một giai đoạn phục hồi thuận lợi và tận hưởng trọn vẹn niềm hạnh phúc bên con yêu.