Tất tần tật về bệnh vảy nến vùng kín

Vảy nến vùng kín là một dạng bệnh da liễu mạn tính, gây ra những tổn thương và khó chịu ở khu vực cơ quan sinh dục cũng như vùng da xung quanh. Dù không lây qua đường tình dục và cũng không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng căn bệnh này lại ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày, đời sống tình cảm và tâm lý người bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu đầy đủ những thông tin về vảy nến vùng kín, giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của mình.

Vảy nến vùng kín là gì?

Vảy nến vùng kín là một dạng bệnh vảy nến có thể xảy ra ở cả nam và nữ, xuất hiện ở khu vực cơ quan sinh dục và vùng da xung quanh như bẹn, mu, mông, bìu ở nam hoặc môi lớn, môi bé ở nữ. Đây là một bệnh da liễu mạn tính, không lây, tái đi tái lại, do rối loạn hoạt động của hệ miễn dịch khiến các tế bào da tăng sinh quá nhanh.

Khác với vảy nến ở tay, chân hay da đầu, vảy nến vùng kín ít khi có vảy dày trắng bạc vì vùng này thường ẩm ướt và chịu ma sát nhiều. Thay vào đó, tổn thương thường là những mảng đỏ hồng, ranh giới rõ, bề mặt mịn hoặc hơi bong nhẹ, kèm cảm giác ngứa, nóng rát, đôi khi đau khi quan hệ tình dục hoặc khi vận động mạnh.

Bệnh xuất phát từ rối loạn miễn dịch, hệ miễn dịch nhận nhầm các tế bào da khỏe mạnh là tác nhân lạ và kích hoạt quá trình viêm, khiến tốc độ sản sinh tế bào da mới tăng gấp nhiều lần bình thường. Do chu kỳ tái tạo bị rút ngắn, các tế bào da chưa kịp bong tróc đã chồng chất lên nhau, tạo nên những mảng da dày, viêm đỏ, đôi khi có vảy trắng mỏng hoặc bóng láng.

Mặc dù không phải bệnh lây qua đường tình dục và cũng không lây khi tiếp xúc thông thường, vảy nến vùng kín lại dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác như nấm candida, viêm da tiết bã hay chàm, khiến việc điều trị sai hướng và kéo dài thời gian bệnh. Bệnh này cũng chỉ gây tổn thương ngoài da, không gây hại tới cấu trúc sinh dục bên trong nhưng nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, gây tự ti, lo lắng, thậm chí trầm cảm ở một số người bệnh.

Dấu hiệu của bệnh vảy nến vùng kín

Dấu hiệu của bệnh vảy nến vùng kín thường khá đặc trưng, nhưng cũng dễ bị nhầm lẫn với các bệnh da liễu hoặc viêm nhiễm khác ở vùng sinh dục. Vì vùng này nhạy cảm, ẩm ướt và chịu nhiều ma sát, triệu chứng của vảy nến tại đây có một số điểm khác so với vảy nến ở các vị trí khác trên cơ thể. Cụ thể:

Mảng da đỏ hoặc hồng rõ rệt

Vùng da bị tổn thương thường có màu đỏ tươi hoặc hồng, ranh giới khá rõ so với vùng da lành xung quanh. Ở người da sẫm màu, mảng có thể ngả màu tím hoặc nâu đỏ.

Bề mặt da căng bóng, ít hoặc không có vảy dày

Khác với vảy nến ở khuỷu tay, gối hay da đầu, vảy nến vùng kín ít khi có lớp vảy trắng bạc dày vì môi trường ẩm khiến vảy mềm hoặc bong tróc nhanh. Da thường bóng, mịn nhưng viêm đỏ.

Ngứa, nóng rát hoặc châm chích

Mức độ ngứa từ nhẹ đến dữ dội, tăng khi đổ mồ hôi, vận động mạnh hoặc quan hệ tình dục. Có thể kèm cảm giác nóng rát hoặc châm chích liên tục.

Đau, nứt da hoặc chảy dịch nhẹ

Do ma sát với quần áo hoặc khi gãi, vùng da tổn thương có thể bị nứt, rớm máu hoặc chảy dịch vàng nhẹ. Nếu bội nhiễm vi khuẩn hoặc nấm, dịch có thể nhiều hơn và kèm mùi hôi.

Vị trí xuất hiện đặc trưng

Ở nam giới thường xuất hiện ở đầu dương vật, quy đầu, thân dương vật, bìu, vùng bẹn hoặc quanh hậu môn. Còn nữ giới thì thường là môi lớn, môi bé, vùng bẹn, mu, khe mông hoặc quanh hậu môn.

Nguyên nhân bệnh vảy nến vùng kín 

Hiện nay, vẫn chưa có nghiên cứu cho biết chính xác nguyên nhân gây ra vảy nến sinh dục. Nguyên nhân gây bệnh vảy nến vùng kín không đến từ một tác nhân đơn lẻ mà là kết quả của sự rối loạn phức tạp trong hệ miễn dịch, kết hợp với yếu tố di truyền và các tác nhân kích hoạt từ môi trường sống. 

Rối loạn hệ miễn dịch

Đây có thể được coi là nguyên nhân gốc rễ của vảy nến vùng kín. Ở người bị vảy nến, hệ miễn dịch nhầm lẫn tế bào da khỏe mạnh là “tác nhân xâm nhập” và tấn công chúng.

Phản ứng miễn dịch này kích thích quá trình tăng sinh tế bào da nhanh gấp 5-10 lần bình thường. Do chu kỳ tái tạo quá ngắn, các tế bào da chồng chất lên nhau, gây viêm đỏ và dày da đặc trưng của bệnh.

Yếu tố di truyền

Người có người thân ruột thịt bị vảy nến có nguy cơ cao hơn đáng kể so với những người bình thường khác. Nghiên cứu cho thấy nhiều gen liên quan đến miễn dịch đóng vai trò trong bệnh.

Tác nhân kích hoạt tại vùng kín

Vùng sinh dục là khu vực ẩm, kín và chịu ma sát liên tục, nên dễ bị kích hoạt bệnh khi có các yếu tố về ma sát cơ học như quần lót chật, đồ bó sát, vận động mạnh, quan hệ tình dục.

Môi trường ẩm ướt như mồ hôi, khí hậu nóng ẩm, vệ sinh không đúng cách hay kích ứng hóa chất từ dung dịch vệ sinh, xà phòng, bao cao su cũng có thể gây vảy nến vùng kín.

Yếu tố tâm lý và sức khỏe tổng thể

Căng thẳng, lo âu, mất ngủ kéo dài có thể bùng phát hoặc làm bệnh nặng hơn. Suy giảm miễn dịch do bệnh mạn tính như tiểu đường, HIV,…cũng làm tình trạng bệnh dễ tái phát.

Thay đổi nội tiết, hút thuốc lá, uống rượu bia, chế độ ăn nhiều đường và chất béo bão hòa có liên quan đến mức độ nặng của bệnh.

Cách điều trị vảy nến vùng kín

Tùy từng trường hợp và tình trạng bệnh cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Một số phương pháp phổ biến như sau:

Thuốc bôi

Áp dụng cho trường hợp nhẹ đến trung bình, khi diện tích tổn thương nhỏ và chưa lan rộng. Vì vùng kín nhạy cảm, bác sĩ thường lựa chọn thuốc bôi dạng nhẹ, ít gây kích ứng hơn so với khi điều trị ở các vị trí khác.

Thuốc bôi Axit salicylic

Giúp làm mềm lớp sừng, giúp bong tróc tế bào da chết, từ đó giảm tình trạng dày da và viêm đỏ. Ưu điểm là hỗ trợ các thuốc khác thấm sâu hơn khi kết hợp.

Lưu ý là vùng kín chỉ nên dùng nồng độ thấp (0,5-2%) để tránh kích ứng hoặc bỏng rát.

Thuốc bôi Corticoid liều thấp

Hỗ trợ giảm viêm, giảm đỏ, giảm ngứa nhanh chóng, ức chế miễn dịch và kháng lại tác nhân dị ứng. Không dùng liên tục quá 2-3 tuần ở vùng kín để tránh tác dụng phụ như mỏng da, giãn mạch máu, nhiễm trùng da.

Thuốc bôi trị vảy nến Calcipotriol

Chỉ định dùng xen kẽ với Corticoid. Tác dụng điều hòa quá trình tăng sinh và biệt hóa tế bào da, giảm dày da và viêm. Hiệu quả lâu dài, ít gây mỏng da. Tuy nhiên có thể gây châm chích nhẹ, tránh bôi lên vùng da bị nứt hoặc chảy máu.

Thuốc bôi Dapsone

Tác dụng chống viêm và kháng khuẩn, giúp giảm viêm đỏ và ngăn ngừa bội nhiễm. Phù hợp khi vảy nến kèm nguy cơ nhiễm trùng.
Tuy nhiên, chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ, vì Dapsone có thể gây tác dụng phụ nếu hấp thu nhiều qua da.

Thuốc uống hoặc tiêm

Áp dụng khi bệnh nặng, lan rộng hoặc ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt. Không đáp ứng hoặc không thể dùng thuốc bôi lâu dài.

Thuốc Retinols (vitamin A) dạng uống

Tác dụng làm chậm quá trình tăng sinh tế bào da, giảm viêm. Lưu ý không dùng cho phụ nữ mang thai hoặc có ý định mang thai trong ít nhất 3 năm sau khi ngừng thuốc; cần theo dõi chức năng gan và mỡ máu.

Thuốc kháng Histamine H1

Giúp giảm ngứa, người bệnh dễ ngủ và giảm cào gãi làm tổn thương da. Ưu điểm là ít tác dụng phụ, một số loại không gây buồn ngủ.

Thuốc ức chế miễn dịch

Tác dụng làm giảm hoạt động bất thường của hệ miễn dịch, kiểm soát quá trình viêm. Tuy nhiên, cần theo dõi chặt chẽ chức năng gan, thận và công thức máu, không tự ý dùng.

Lưu ý khi điều trị tuyệt đối không tự ý mua và bôi thuốc corticoid mạnh ở vùng kín nếu chưa có chỉ định. Cần khám chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán chính xác, vì dễ nhầm với nấm hoặc viêm da tiếp xúc.

Vảy nến vùng kín tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại là nỗi ám ảnh đối với nhiều người bởi những khó chịu về thể chất và áp lực tâm lý mà nó gây ra. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết đúng dấu hiệu và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, hạn chế tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống.